Anahtarlar ve Kilitler

Çağdaş Fransız edebiyatının en büyük romancılarından olan Michel Tournier aynı zamanda usta bir deneme yazarıdır. Anahtarlar ve Kilitler de bunun en parlak örneklerinden biridir. Çünkü içindeki metinlerin neredeyse tümü hem deneme, hem anlatı, hem şiir izlenimi uyandırır. Kitap bu niteliğiyle bizi hem şaşırtır, hem büyüler. Yazarın kendine özgü, doğal, yalın, güleryüzlü anlatımı kadar, anlattığının da payı vardır bunda: Tournier en sıradan olaylardan, en sık karşılaştığımız durumlardan, en bildik nesnelerden söz ederken bile gözlemleriyle hayal gücümüzü genişletir, derin duyarlığıyla algılama yeteneğimize yeni boyutlar katar.

“Kilit” diye adlandırdığı insan yüzü, kitap, kadın, yabancı ülke, sanat yapıtı ve burçlar ile “anahtar” diye adlandırdığı silah, para, insan, ulaşım araçları ve müzik aletinin buluşmasının yarattığı iççağrısına dikkat çeker. Hayatla görüntü üzerinden ilişki kuran gözün, bedenin diğer bölgelerini hiçleştirdiğine; sağlık düşkünü aşırı titiz toplumumuzun “dokunmak”tan kaçınarak yoksunlaştığına işaret eder. İnsanların daha çok teslim olmasını talep eden tıbbın güç isteğinin giderek hayatımıza el koymaya dönüştüğünü gösterir. “Zaman uçurumdur” der ve her şeyi yok eden zamana karşı çaresiz kalan insanın ona imgeyle karşılık verme çabasını anlatır.

İyi uyudum, çünkü mutsuzluğum da uyudu. Hiç kuşkusuz yatağın dibine kıvrılıp yatarak geçirdi geceyi. Ondan önce uyandım ve birkaç saniye anlatılmaz bir mutluluk duydum. Sonra mutsuzluğum da uyandı, hemen üzerime atıldı.

Birini aşkla sevdiğinizi belli eden şaşmaz bir gösterge vardır, bu da yüzün, bedenin bütün öteki bölgelerinden daha fazla tensel istek uyandırmasıdır.

Michel Tournier