Aşk Cumhuriyeti

Balkanlar, Ortadoğu ve özellikle Türkiyedeki popüler müzik ve kültür üzerine çalışmalarıyla tanınan Martin Stokes, son kitabı Aşk Cumhuriyetinde Zeki Müren, Orhan Gencebay, Sezen Aksu ve popüler müzik üzerinden Türkiyenin 1950lerden itibaren geçirdiği dönüşümü mercek altına alıyor. Bunu yaparken de kültür bilimlerinde görece yeni bir bakış açısını yansıtan, duygusallık ve kişiselliğin nasıl toplumsallaştırıldığına, iktidar ilişkileri ağına nasıl sokulduğuna odaklanan kültürel mahrem perspektifini temel alıyor. Türkiyenin yakın tarihinde artık birer ikona dönüşmüş bu üç sanatçının müziklerinin Türkiyede aşk kavramının gelişimine katkılarını inceliyor. Müren, Gencebay ve Aksu Türkiyede müzik dünyasında da gündelik yaşamda da derin, çoğalan bir etki yaratmalarına rağmen ne akademik ne entelektüel ortamın ilgisine mazhar olmuş üç önemli isim. Stokes kitabında, bir yandan bu üç ikonun müziklerini özellikle taşıdıkları duygusal boyut üzerinden anlamlandırmaya ve kamusal kişiliklerini çözümlemeye girişiyor, bir yandan da popüler kültürde yarattıkları derin etkiyi tarihsel, toplumsal bir çerçeveye oturtup Türkiyede yaşanan liberalleşme, küreselleşme süreçlerini, iktidarın işleme biçimlerinde yaşanan dönüşümleri kurcalıyor. Yazar, bu üç ulusal ikonun resmi Türk kimliğinden daha samimi ve değişken bir Türklük kavramı çağrıştırdığını öne sürüyor. Anlatısını resmi kültür, kamusal kimlik, yurttaşlık bilinci, kozmopolitleşme, küreselleşme, köyden kente göç, İslami hareket, toplumsal cinsiyet, aşk, duygunun siyaseti gibi temalar üzerinden dokuyan Stokes, kuru bir akademik çalışmanın çok ötesine geçerek meselesinin izini sokaklarda, gazinolarda, odalara asılan posterlerde, belediye bültenlerinde, parklarda, bahçelerde, kaset kapaklarında, radyo programlarında sürüyor. Uzun yıllar Chicago Üniversitesinde çalışan Prof. Dr. Martin Stokes, 2007den bu yana Oxford Üniversitesi St. Johns Collegeda etnomüzikoloji dersleri veriyor.