Bilinmeyen Yönleriyle Osmanlı Devletinde Kölelik (18. ve 19. Yüzyıl)

1862 tarihinde Esirci Rahmet-eda, cariyesinin sağ gözünü sakatlamış ve cariyenin davacı olması üzerine 3 sene kürek cezasına çarptırılır. Cezası tamamlandıktan sonra salıverilen esirci, cariyesinin kendisine verilmesini ister. Cariye ise kendisinin efendisine verilmesi can güvenliği açısından tehdit olarak görür ve başkasına satılmak ister. Zaptiye Müşiri durumu Meclis-i Valâya iletir. Meclis-i Valâ, aldığı kararla kölenin değerinin hesap edilerek devlet tarafından satın alınmasını sağlar. Bilirkişiye gözü sakat olan bu kölenin değerinin ne kadar olabileceği sorulur ve 3000 kuruşa satın alınarak azat edilir.
Başbakanlık Osmanlı Arşivi, İrade Meclis-i Valâ, 21316

Kadim kültürlerde, İslam Kültüründe ve Osmanlı Devletinde, Osmanlı Sarayında kölelik ve cariyeliği, sosyal, ekonomik ve hukuki açıdan inceleyen bu eser, köle ticaretinin bitirilememesini başta iktisadi sebepleri olmak üzere, bir çok yönüyle ele alıyor. Eser, ayrıca sosyolojik bir olay olarak köle azat etmeyi ve azat edilen kölelerin sosyal hayattaki statülerini okura sunuyor. İnsan hakları ve özgürlük bağlamında da kölelik ve cariyelik olgusunu inceleyen eser, okura yeni bir bakış açısı ve yaklaşım sunuyor.