Bingöl Dengbejleri

Wi de loy loy loy loy loy , de loy loy loy loy....... Were le le, were le le, were le le..... Ha hi hi hi hi hi iiiii.... Le mi lo loy, le mi loy, le mi lo loy loy le mi bavo... ve benzeri ses tekrarları ile yapılan giriş ve nakaratlar ile sözlü edebiyata bir çekicilik kazandırır dengbej. Dengbej, benlik davasıdır, tarihi geleneğin güncellenerek çağımıza taşınan esintisidir. Dengbej, sesi söyleyendir. Sese ruh veren, ahenk kazandırıp sesi canlı hale getirendir. Dengbej, aidiyet duygusunun, dünün bugünkü sözcüsüdür; sosyal hafızadır. Dengbej, kelimeleri tespih taneleri gibi dizen sanatkardır, içinde yaşadığı toplumun duygu yüklü şairidir. Dengbej, topluma dil, kimlik, tarih, benlik, bellek kazandıran haykırıştır. Dengbej, klamdır, çevredir, toplumdur. Dengbej icra ettiği klamlar, stranlar, diloklar, şin ve şenlikler sessizce bitirilmek istenen kültürün özgünlüğüne ve özgürlüğüne duyulan tutkudur. Stranlarda sadece sevgi, sevda, dramlar, trajediler aktarılmaz. Tüm bunların yanı sıra tarih, diriliş ve çağların çığlığı da vardır stranlarda. Böylece toplumun yaşadıklarını, zamanı ve mekanı anlatır dengbej; yaşadığı yerin tüm renklerini, algılarını tasvir eder. Kürtçe'nin neredeyse unutulmuş olan, kullanılmayan en özgün sözcük ve anlatım biçimlerini kullanan ve Kürtçe'nin ruhuna uygun, en bozulmamış halini ifade eden özgün sözlü edebiyatıdır klamlar. Dengbej dilinin zenginliği, özgünlüğü, yalınlığı, canlılığı, duruluğu insan ruhunu etkileyen özelliği stranlarda ön plana çıkar. İcra ettikleri değerlerde çaba, edebi sanat, bedel, alınteri ve kimi zaman gözyaşı vardır. Her dil bir metot ile standart hale gelirken, Kürtçe, dengbejler vasıtasıyla anlaşılır bir standart yakalamıştır. Bu sözlü gelenek itibarsızlaştırılmak, tahribata uğratılmak istenmektedir. Güçlü bir kuşatmanın yaşandığı bir süreçte, elinizdeki kitabın daha da önem kazandığını düşünüyoruz. Bu çalışmaya DVD iel destek sağlanmış, bu kültürel zenginlik bir duet biçiminde okuyucu, izleyici ve dinleyicinin nazarına sunulmuştur. Bingöl Dengbejleri'nin klamlarını kalıcı kılmak, seslerine güç vermek ve bu kültürel damarı ölümsüzleştirmek dileğiyle..