Fahrelnissa Zeid-İç Dünyaların Ressamı

Fahrelnissa Zeid. Boğaz'da, Akdeniz'de, okyanusta yu¨zmeyi çok seven, u¨ç u¨lkenin insanı olup kendini hiçbirine tam olarak ait hissetmeyen, çeşitli şehirlerde yaşayan, atölyeler açan, birçok öğrenci yetiştiren, Spinoza, Kandinski, Jung, Kierkegaard, Nietzsche okuyan, bize o sarsıcı resimleri bırakan ressam. Yazısı da resmi kadar gu¨çlu¨ olan ruhani bir du¨şu¨nu¨r. Eserleri zamanın ötesinde duran, kolayca tarihlendirilemeyen veya içinden çıktığı dönemin sanat akımlarına kolayca atfedilemeyen ressam. Resimlerinin, heykellerinin, deneylerinin, u¨sluplarının, gu¨nlu¨k ve mektuplarının izinden giden, eserinin analitik ve tarihsel bir perspektiften anlatısını sunan bu biyografide onu hem bir sanatçı hem bir insan olarak okuruz. Hem Fahrelnissa'nın sanatına hem yirminci yu¨zyıl Tu¨rkiye, Ortadoğu ve Avrupa resim sanatları arasındaki ilişkilere dair karşılaştırmalı, kapsamlı çözu¨mlemelerin yanı sıra inişler çıkışlar, bu¨yu¨k coşkular, çöku¨ntu¨ler, seyahatler, arayışlarla dolu çalkantılı hayatının ve sanatına damgasını vuran su¨rekli yenilikçiğinin ve keşifçiliğinin izini su¨receğimiz, neredeyse su¨ru¨kleyici bir roman gibi de okunabilecek bir kitap bu. Ömru¨ boyunca hiçbir kalıba sığmayan Fahrelnissa'ya dair, onu kalıplara, belirli sıfatlara, yorumlara hapsetmeye çalışan oryantalist, indirgemeci stereotiplerin ötesindeki o insanı arayıp bulmaya çalışan, analitik yorumlarla biyografik anlatı dozu arasında gu¨zel bir denge tutturan bir çalışma. Kurulduğu gu¨nden bu yana sanatçı kitapları ve sergi katalogları yayınlayan Dirimart bu¨nyesinde faaliyet gösteren RES'in bu dördu¨ncu¨ kitabıyla birlikte artık Fahrelnissa'nın ku¨lliyatını başka bir gözle göreceğiz.