Melaye Cizri Divanı ve Şerhi

Üstat Melaye Cizîrî, klasik sanat çağının özelliklerini, fikrî ve ahlakî eğilimlerini yansıtan şark tasavvuf kasidesinin Kürt edebiyatındaki en köklü fikrî ve edebî geleneklerinin canlı mümessili ve önder bir şairidir.Mela, aynı zamanda Kur'an'dan yapılan birçok referansla da desteklenen harika bir üslûba sahiptir. Bu alanda onu, çağdaşı olan ve ondan önce gelen en büyük şairler arasında mütâlâa etmemiz gerekmektedir. Evrene ilahî aşk penceresinden bakan Mela, her şeyde mutlak cemali seyreder. Kalbin bir, aşkın bir, sevgilinin bir olduğunu söyler:"Gönül birdir, aşk da bir olmalı; âşıklara bir sevgili yeter. Kıble de bir olmalı, gönüllere gönül çalan bir dilber yeter."Mela, tasavvuf ruhundan tam manasıyla nasibini almış, âşıkane mazmunları tasavvufî manalarla mezcederek bu tarzı en yüksek düzeye ulaştırmıştır. Divanını dikkatle okuyup inceleyenler, aşk ve özlemin ne demek olduğunu, mecazî aşkın ilahî aşka nasıl bir köprü görevi üstlendiğini açık ve net bir şekilde görür.