Tarihin Gönül Aynası; Ertuğrul Gazi_{Ertuğrul Gazi}

Söğüt Deresi bir incecik dere... Akıp gidiyor ve Sakarya Irmağı'na karışıyor. Sakarya Irmağı, Karadeniz'e ulaşıyor. Karadeniz, Akdeniz, Ege Denizi birbirlerine bağlanıyorlar, kavuşuyorlar. Söğüt Deresi gidip bu deryalara ulaşıyor. Kayı Boyu Söğüt ve Domaniç Yaylası'na gelindiğinde küçük bir boy. Başlarında Ertuğrul Bey var. 400 çadır kadar ya varlar, ya yoklar. Ertuğrul Bey'in gönül aynasında kendi güzelliklerini görenler gelip Kayıya katıldılar. Söğüt'ten, Domaniç Yaylası'ndan taştılar. Diyâr-ı Rum tamamen onların oldu. Balkanlar da ona katılmak şeref ve saadetini yaşadı. Üç kıtaya yayıldı bu Kayı Boyu'nun kurduğu devlet. Öyle ki Karadeniz ve Akdeniz onların gölü oldu. Söğüt Deresi'nin suyunun karışıp gittiği deryalardı bu deryalar. Ertuğrul Gazi'nin gönül aynasına bakıp güzellik görebilenler, kendi güzelliklerini görebilenler Cihan Devleti kurma cevherine sahip demektir. Gerisi boş lâf, lâf u güzaf...